Anayasa Mahkemesi, 4045 sayılı Güvenlik Soruşturması Kanunu ’nun birinci maddesine eklenen ikinci fıkrayı, Anayasa’ya aykırı bularak iptal etti. Anayasa Mahkemesi’nin 19 Şubat 2020 tarihli 2018/163 E- 2020/13 K nolu iptal kararı 24. Nisan 2020 tarihli Resmî Gazete’de yayınlandı. İptal edilen yasa; güvenlik ve arşiv soruşturması kapsamında, kamu görevine girmek isteyenlere ait kişisel verilere, ilgili birimlerce sınırsız şekilde erişme ve toplama, işleme ve değerlendirme yapma imkânı veriyordu. İlgili düzenleme güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması nedeniyle ilgili birimlerin, bakanlıkların ve kamu kuruluşlarının arşivlerinden, elektronik bilgi merkezlerinden bilgi ve belge almasına imkân sağlıyordu. En önemlisi iptal edilen düzenleme, Cumhuriyet savcılığı ile hâkim veya mahkeme kararlarının tutulduğu kayıtlara ulaşılması imkânı da tanımaktaydı.
AYM iptal kararında; herkesin, kendisiyle ilgili kişisel verilerin korunmasını isteme hakkına sahip olduğunun altını çizdi. Bu hakkın, insan onurunun korunması ve kişiliğini serbestçe geliştirebilmesi hakkının özel bir biçimi olduğu ve kişisel verilerin ancak kanunda öngörülen hallerde veya kişinin açık rızasıyla işlenebileceği kuralı da iptal kararında hatırlatıldı.
Kararı içeriğinde ; … adı, soyadı, doğum tarihi ve doğum yeri gibi bireyin sadece kimliğini ortaya koyan bilgiler değil: telefon numarası, motorlu taşıt plakası, sosyal güvenlik numarası., pasaport numarası, özgeçmiş , resim, görüntü ve ses kayıtları, parmak izleri, IP adresi, e-posta adresi, hobiler, tercihler, etkileşimde bulunulan kişiler, grup üyelikleri, aile bilgileri, sağlık bilgileri gibi kişiyi doğrudan veya dolaylı olarak belirlenebilir kılan tüm verilerin.” kişisel veri olarak kabul edildiğinin önceki kararlarına da işaret edilerek belirtildiğini görüyoruz.
Kararda ayrıca, “elde edilen kişisel bilgilerin ne suretle ve ne kadar süre ile saklanacağına, ilgililerin söz konusu bilgilere itiraz etme imkanının olup olmadığına, bilgilerin bir müddet sonra silinip silinmeyeceğine, silinecekse bu sırada izlenecek usulün ne olduğuna, yetkinin kötüye kullanımını önlemeye yönelik nasıl bir denetim yapılacağına ilişkin herhangi bir düzenleme yapılmadığı” vurgusu yapılarak, bu durumun Anayasa’nın 13. ve 20. maddelerine aykırı olduğu gerekçesiyle 4045 sayılı Güvenlik Soruşturması Kanunu’nun birinci maddesine eklenen ikinci fıkrası iptal edildi.
Hukuk devleti ilkesinin gereği olan bu anayasal denetimin uygulamada titizlikle yerine getirilmesi dileğiyle.
29.04.2020
Av. Ayşe Gül Hanyaloğlu
HANYALOĞLU ACAR HUKUK BÜROSU
