Obezite cerrahisi hakkında yeni bir yönetmelik yayınlandı. Resmî Gazetede 06.05.2023 tarihinde yayınlanan Obezite Merkezleri ve Obezite Cerrahi Uygulamaları Hakkında Yönetmelik ile obezite cerrahisi yapabilmek için uygulama belgesi alma zorunluluğu getirildi. Bu belgeye sahip olmayan genel cerrahi uzmanları obezite cerrahisi uygulayamayacak.
Getirilen yeni düzenleme ile obezite tedavisini sağlamak amacıyla açılacak merkezlerin fiziki şartlarına, asgari donanım ve personel standartlarına, obezite programının işleyişine ilişkin usul ve esaslar belirlendi.
Obezite Cerrahisi Nedir?
Bariatrik cerrahi olarak da adlandırılan obezite cerrahisi, aşırı kiloya bağlı sağlık sorunları yaşayan kişilere uygulanan kilo verdirme ameliyatlarıdır.
Obezite Cerrahisi Uygulama Belgesi Alma Zorunluluğu Kimleri Etkileyecek?
Yönetmelik ile Sağlık Bakanlığı, üniversite, özel hastane ve obezite merkezinde obezite cerrahisinde görev alan tüm personel etkilenecektir.
Obezite cerrahisi uygulayacak uzman tabiplerin en az 15 vakalık obezite cerrahisi ameliyatına katıldığını gösterir başhekimlik onaylı belgeye sahip olması ve Bakanlıkça düzenlenen 16 saat teorik eğitimi alması zorunluluğu getirilmiştir. Bakanlıkça yapılacak değerlendirme sonucunda bu şartları taşıyan genel cerrahi uzmanlarına obezite cerrahisi uygulama belgesi düzenlenecektir.
En az 25 vakada obezite cerrahisi ameliyatını kendisinin yaptığını belgeleyen ve Bakanlığa başvuran genel cerrahi uzmanı tabiplere, teorik eğitime girmeden obezite cerrahisi uygulama belgesi düzenlenecektir. Bu zorunluluk genel cerrahi uzmanları açısından 06.08.2023 tarihinden itibaren geçerli olacak şekilde düzenlenmiştir.
Bu yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce faaliyette olan merkezler ve obezite cerrahisi uygulayan sağlık tesisleri, 31/12/2024 tarihine kadar sağlık tesislerini yönetmelik hükümlerine uygun hâle getirmek zorundadır. Aksi takdirde yönetmeliğin 17. maddesine göre; kasıt, ihmal veya kusur şüphesi bulunan ilgililer hakkında kendi mevzuatına göre soruşturma yapılmasının yanı sıra idari para cezası ve faaliyet izin belgelerinin iptaline varan yaptırımlar söz konusu olabilecektir.
Yeni Yönetmeliğe Göre Obezite Merkezinde Aranan Özellikler
Obezite tedavisi için sağlık tesisleri bünyesinde obezite cerrahisi uygulama merkezi açılabilir. Merkez açılması planlanan sağlık tesisinde iç hastalıkları/endokrinoloji ve metabolizma hastalıkları, kardiyoloji, ruh sağlığı ve hastalıkları, fiziksel tıp ve rehabilitasyon ve genel cerrahi uzmanlık dallarında hizmet verilmesi zorunludur.
Yönetmelikteki tanımlamaya göre; Obezite Cerrahisi Uygulama Merkezi; bünyesinde tescili yapılmış üçüncü seviye erişkin yoğun bakım servisi ve endoskopi ünitesi ile obezite şartlarına uygun alt yapı ve cerrahi donanım şartlarını haiz ameliyathanesi, ameliyat masası, sedyesi, hasta yatağı, tekerlekli sandalye ile yere monte edilmiş/yerden destekli tuvaletleri bulunan, ameliyat sonrası dönemde oluşabilecek komplikasyonlara zamanında ve etkili bir şekilde müdahale edilebilecek sağlık tesisleridir.
Obezite cerrahisi uygulamalarının yapılacağı sağlık tesislerinin, ameliyat öncesi gerekli değerlendirme ve konsültasyonların yapılabileceği yeterlilikte uzman tabip ve donanım altyapısı imkânlarına sahip olması gerekir.
Sağlık tesisinde obezite cerrahisi uygulanan hastalara ihtiyaç halinde kardiyovasküler yaşam desteği sağlanabilmelidir.
İkinci basamak sağlık tesislerinde obezite cerrahisi uygulanması esnasında ve sonrasında gelişebilecek komplikasyonlar için üçüncü basamak sağlık tesisi ile hasta transfer protokolü yapılmış olmalıdır.
Obezite Tedavisinde Aydınlatma ve Onam
Tıbbi müdahalede hata yapıldığı iddiası ile hekimler aleyhine açılan davalarda tıbbi müdahalenin hukuka uygun hale gelmesini sağlayan en önemli unsur olan hastanın bilgilendirilmesi ve aydınlatılmış onam konusunda yönetmeliğin 6. ekinde tavsiye niteliğinde obezite tedavisi aydınlatılmış rıza formu eklenmiştir.
2000’li yıllardan itibaren Dünya genelinde obezite sayısındaki artış ve ülkemizde son yıllarda sağlık alanında yapılan düzenlemeler ile sağlık turizminde ülkemizde obezite cerrahisine olan talepte de artış yaşanacaktır. Yayınlanan yönetmelik ile obezite cerrahisi konusunda özel bir yasal düzenleme yapılarak ulusal standartlar belirlenmeye çalışılmıştır.
Av. Tuğçe ÜNGÖR YANIK
HANYALOĞLU-ACAR HUKUK BÜROSU