30 Ocak 2025 tarihli ve 32798 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Özel Hastaneler Yönetmeliği, özel hastanelerin kuruluş, işleyiş, denetim ve kapatma süreçlerini düzenlemeyi ve sağlık hizmetlerinin etkin, güvenli ve kaliteli sunulmasını sağlamayı amaçlamaktadır.
Son dönemde kamuoyunda geniş yankı uyandıran sağlık sektörüyle ilgili tartışmalar ve özellikle #YenidoğanÇetesi davası, özel hastanelerin denetim ve hizmet süreçlerinde sıkılaştırmaya gidilmesi gerektiğini gündeme getirmiştir. Yönetmelik, ağız ve diş sağlığı hastaneleri hariç olmak üzere tüm özel hastaneleri kapsamaktadır.
Yönetmelikte, özellikle yoğun bakım üniteleri, dışarıdan hizmet alımı, yurt dışında çalışan hekimlerin özel hastanelerde görev yapma imkânı, hasta şikâyet yönetimi ve aydınlatılmış onam belgelerine ilişkin düzenlemeler dikkat çekmektedir. Bu yazıda, hastaların güvenliğini artırmayı, sağlık hizmetlerinde kaliteyi yükseltmeyi ve özel hastaneleri daha etkin denetlemeyi amaçlayan bu yönetmelikte yapılan temel değişiklikleri inceleyeceğiz.
Özel Hastane Açma ve Ruhsatlandırma Şartları
Özel hastanelerin açılışı ve işletilmesi konusunda getirilen düzenlemede de belirtildiği gibi özel hastaneler gerçek kişiler veya özel hukuk tüzel kişileri tarafından açılabilir. Ancak; cinsel suçlar veya 1219 sayılı Kanun’un 28. maddesinde belirtilen suçlardan hüküm giymiş kişiler, kamu görevinden yasaklı kişiler ve bu kişilerin ortak olduğu tüzel kişiler özel hastane açamaz, mevcut ruhsatları devralamaz ve ortaklık yapısında yer alamayacağı düzenlemeye getirilmiştir. Ruhsat iptali gerçekleşmiş bir kişi veya kurum, 5 yıl boyunca yeni özel hastane ruhsatı alamaz. Şirketlerin ortaklık yapılarındaki değişiklikler, en geç bir ay içinde İl Sağlık Müdürlüğü’ne bildirilmelidir.
Akreditasyon Zorunluluğu
Tüm özel hastanelerin Türkiye Sağlık Hizmetleri Kalite ve Akreditasyon Enstitüsü (TÜSKA) tarafından akredite edilmesi zorunlu hale getirildi.
Akreditasyon belgesi 3 yıl geçerli olacak ve yıllık denetimlerle kontrol edilecektir. Belge alamayan hastaneler, hasta bilgilendirme amaçlı olarak "Bu hastanenin TÜSKA akreditasyon belgesi yoktur" ibaresini görünür şekilde asmak zorundadır.
TÜSKA akreditasyonu alamayan hastaneler, her yıl Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) bildirilecek. Yeni yönetmeliği göre; hastaneler, en az 100 yatak kapasitesiyle açılmalıdır. Ancak, Bakanlık tarafından belirlenen bölgelerde 50 yatak kapasitesine kadar izin verilebilecektir.
Yoğun Bakım Üniteleri ile İlgili Yeni Düzenlemeler
Yeni düzenlemeye göre, özel hastanelerin yoğun bakım üniteleriyle ilgili standartları güncellenmiştir. Yoğun bakım yatakları, hastanenin toplam yatak sayısının %30’unu aşamayacaktır. Gözlem yatakları, toplam yatak sayısının %25’ini geçemeyecektir.
Tüm özel hastanelerde ilgili mevzuata uygun yoğun bakım ünitelerinin bulunması zorunludur. Ancak, göz hastalıkları, fizik tedavi ve ruh sağlığı hastaneleri bu zorunluluktan muaf tutulmuştur.
Ayrıca, belirli branşlar için özel yoğun bakım ünitelerinin oluşturulması gerekmektedir:
•Kardiyoloji uzmanlık dalı için Koroner Yoğun Bakım Ünitesi,
•Kalp ve damar cerrahisi uzmanlık dalı için Kardiyovasküler Cerrahi Yoğun Bakım Ünitesi,
•Kadın doğum ve çocuk sağlığı uzmanlık dalları için Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesi oluşturulması zorunlu tutulmuştur.
Ancak, özel hastanelerde kardiyoloji veya kalp-damar cerrahisi branşlarında yalnızca bir uzman doktor bulunuyorsa, ilgili yoğun bakım ünitesini açma zorunluluğu aranmayacaktır.
Hekimlerin Çalışma Koşulları
Hekimlerin çalışmaların ilişkin dikkat çeken düzenlemeler de mevcuttur. Uzman hekimler, muayenehanelerini kapatmaları kaydıyla özel hastanelerde kadro sorunu yaşamadan çalışabilecektir.
Yeni düzenlemenin Geçici 9. maddesine göre; 1 Ocak 2025 tarihi itibarıyla faal muayenehanesi bulunan ve başka bir sağlık kuruluşunda çalışmayan tabipler, muayenehanelerini kapatmaları halinde aynı ilde en fazla iki özel hastanede kadro dışı geçici olarak çalışabilecektir.
Özel hastanelerde çalışan hekimler, mesai saatleri dışında başka bir hastanenin acil servis, klinik servis veya ünitelerinde nöbet tutabilecektir.
Vakıf üniversitesi öğretim üyelerinin, yalnızca iş birliği protokolü olan özel hastanelerde çalışabilecekleri belirtilmiştir.
Tüm sağlık personeli kimlik kartı taşımak ve kurumsal kimliği yansıtan kıyafet giymek zorunluluğu düzenlenmiştir.
Yurt Dışında Çalışan Hekimlere Geçici Çalışma İzni
Son yıllarda, Türk hekimlerinin yurt dışında çalışma eğiliminde artış yaşanması, sağlık sisteminde yeni düzenlemelerin getirilmesine neden olmuştur. Yeni yönetmelik kapsamında, Türkiye’de mesleğini icra etme yetkisine sahip olan ancak yurt dışında görev yapan tabip ve diş tabipleri, bir yıl içinde en fazla 6 ay süreyle Bakanlık onayıyla özel hastanelerde geçici olarak çalışabilecektir.
Bu tür bir geçici çalışma izninin, yurt dışındaki hekimlerin Türkiye’deki özel hastanelerde süreli görev almasını teşvik edip etmeyeceği ve sistemin işleyişine nasıl bir katkı sağlayacağı ilerleyen dönemde daha net görülecektir.
Hasta Hakları, Şikâyet Mekanizması ve Karekod Uygulaması
Hastaların geri bildirimde bulunabileceği karekod sistemleri hastane odalarına ve polikliniklere zorunlu olarak eklenecektir. Hasta şikayetlerinin doğrudan Sağlık Bakanlığı’na iletilmesini sağlayacak bir dijital sistem zorunlu hale getirildi. Hasta hakları ihlali (örneğin kötü muamele) tespit edilen hastanelerde, ilgili birimin faaliyeti geçici olarak durdurulacaktır. Özellikle kötü muamele, hasta güvenliğini tehlikeye atacak uygulamalar ve etik ihlaller bu kapsamda değerlendirilecektir.
Yeni düzenlemeye göre, ihlalin gerçekleştiği birimin faaliyetinin durdurulması kararı, Bakanlık tarafından alınacak ve Valilik tarafından uygulanacaktır. Ayrıca, sorumlular hakkında ilgili mevzuat çerçevesinde idari ve adli işlemler başlatılacaktır.
Yeni düzenlemeye göre, eğer hasta hakları ihlalinin yaşandığı birim acil servis, tıbbi laboratuvar, görüntüleme merkezi veya yoğun bakım ünitesi gibi zorunlu sağlık hizmeti sunan birimlerden biri ise, faaliyetin tamamen durdurulması yerine, uygun şartlar sağlanana kadar İl Sağlık Müdürlüğü tarafından oluşturulacak bir komisyonun gözetimi altında hizmet vermeye devam etmesi sağlanacaktır.
Elektronik Tıbbi Kayıtlar ve Veri Güvenliği
Hastaların tedaviyi kabul ettiğine dair onam formları elektronik imza veya ıslak imza ile imzalanmalıdır.
Yeni düzenlemeye göre, özel hastanelerde tutulan tıbbi kayıtlar, Elektronik İmza Kanunu’na uygun olarak elektronik imza ile imzalandığında resmî kayıt niteliği taşıyacaktır. Bu kayıtların güvenliğinin sağlanması, yetkisiz erişimden korunması ve ilgili mevzuata uygun şekilde yedeklenmesi ve arşivlenmesi gerekmektedir.
Yeni düzenlemeye göre, hastaların sağlık bilgilerine ait kayıtların elektronik ortamda saklanması, değiştirilmesi veya silinmesini önlemek için fiziki, manyetik ve elektronik müdahalelere karşı gerekli idari ve teknik önlemler alınmalıdır. Bu süreçte, veri gizliliğinin korunması ve yetkisiz erişimin engellenmesi için özel hastanelerin güvenlik sistemlerini etkin bir şekilde yönetmesi, elektronik tıbbi kayıtlar düzenli olarak yedeklenmeli ve güvenli bir şekilde saklanması gerekmektedir. Bu kayıtların korunması, denetlenmesi ve güvenli yedekleme sistemlerinin işlerliğinin sağlanması, hastanenin mesul müdürünün sorumluluğunda olacaktır. Ayrıca, dosyada saklanması gereken formlar ve belgeler de ilgili mevzuata uygun şekilde fiziksel veya dijital ortamda muhafaza edilmelidir.
Fakir ve Muhtaç Hastaların Ücretsiz Tedavisi
Özel hastaneler, yatak kapasitesinin en az %3’ünü fakir ve muhtaç hastalar için ücretsiz tahsis etmek zorundadır. Her özel hastanede en az bir yatak ücretsiz hizmet için ayrılmalıdır. Bu hizmetten yararlanacak hastalar, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı tarafından belirlenen kriterlere uygun olmalıdır.
Denetimler ve Yaptırımlar
Özel hastaneler, Bakanlık ve İl Sağlık Müdürlükleri tarafından belirlenen kriterlere uygun olarak düzenli denetimlere tabi tutulacaktır. Tıbbi hizmetlerde usulsüzlük, hasta hakları ihlali veya gerekli teknik altyapının eksik olması gibi durumlarda ilgili birimlerin faaliyeti durdurulabilir. Yönetmelik ihlallerine devam eden hastanelerin ruhsatları iptal edilebilir.
Geçiş Süreçleri ve Uyum Süreleri
Yeni düzenlemeye göre, mevcut özel hastanelerin yönetmelikte belirtilen yeni standartlara uyum sağlayabilmesi için belirli geçiş süreleri tanımlanmıştır.
Yeni düzenlemeye göre, TÜSKA (Türkiye Sağlık Hizmetleri Kalite ve Akreditasyon Enstitüsü) akreditasyonu alması gereken özel hastanelere 3 yıl süre verilmiştir.
Fiziki şartlara uyum sağlanması için hastanelere 2025 yılı sonuna kadar süre tanınmıştır.
Bu yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden önce planlama kapsamında ön izin verilen tıbbi cihaz, ünite ve merkez hakkına sahip hastanelerin, 25 Mart 2026 tarihine kadar faaliyete geçirilmemesi durumunda, verilen izinler iptal edilecektir.
Yeni düzenlemeye göre, özel hastanelerin, belirlenen süreler içinde yeni yönetmelik hükümlerine tam uyum sağlaması ve gerekli altyapı değişikliklerini tamamlaması gerekmektedir. Sağlık hizmetlerinin daha şeffaf, güvenilir ve sürdürülebilir hale gelmesi için, hastanelerin bu düzenlemelere hızla uyum sağlaması büyük önem taşımaktadır.
Av. Ayşe Gül Hanyaloğlu
Yayının tamamını izleyebilirsiniz.