Özel Hastaneler Yönetmeliğinde yapılan değişiklik, muayenehane hekimlerinin mesleğini icrasına önemli kısıtlamalar getirdi. 6/10/2022 tarihinde Resmî Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren” Özel Hastaneler Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” ile getirilen değişiklikleri inceleyeceğiz.
#Muayenehane Hekimlerinin Özel Hastanede Hizmet Verebilme Koşulları:
Yeni düzenlemeye göre muayenehanesi bulunan hekimler, hizmet bedeli hasta tarafından karşılanmak ve Sosyal Güvenlik Kurumundan talep edilmemek kaydıyla;
Hastanenin ilgili branşta boş uzman hekim kadrosu olması halinde, yıllık sözleşme yapmak suretiyle özel hastanelerde yapabilirler.
Özel hastanelerin boş uzman hekim kadrosu olmaması durumunda;
Ruhsatında ve/veya faaliyeti izin belgesinde kayıtlı uzman hekim branşlarındaki toplam kadro sayısının %15’ine kadar uzman hekimle sözleşme imzalayabilir.
Aynı branşta birden fazla hekimle sözleşme imzalanmak istenmesi durumunda ilgili branşın toplam kadro sayısının üçte birinden fazla uzman hekim ile sözleşme imzalanamaz.
Muayenehane Hekimi ile Sözleşme İmzalanması ve Sonrası Prosedür:
Sözleşmelerin ibrazı
Yönetmelikte ayrıca; muayenehane hekimi ile sözleşme imzalanması akabinde bir suretinin, özel hastane tarafından Özel Sağlık Kuruluşları Yönetim Sistemi’ne (SKYS) eklenerek, müdürlüğe gönderileceği belirtilmiştir. Müdürlüğe ibrazın, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç üçüncü ayın sonuna kadar yerine getirilmesi gerektiği belirtilmiştir.
Aydınlatma ve Hasta Verileri
Bu durumdaki hastaların, hastanedeki tedavi masraflarının kendileri tarafından karşılanacağı hususu ile tıbbi müdahalenin konusu ve sonuçları hakkındaki bilgilendirmenin muayenehanede yapılacağı, ayrıca hasta bilgilerinin, özel hastaneye Muayene Bilgi Yönetim Sistemi (MBYS) üzerinden Bakanlıkça belirlenen form ile gönderilmesi gerektiği belirtilmiştir.
Onam Belgeleri
Özel hastanede gerçekleştirilecek ayakta veya yatarak tedavi öncesi, muayenehane hastalarına ilişkin bilgilendirilmiş rıza formunun, hasta veya kanuni temsilcisi, muayenehane hekimi, özel hastanenin ilgili birim sorumlusu ve mesul müdür tarafından imzalanacağı belirtilmiştir.
Yönetmeliğin önceki halinde mevcut olan; hastaya sunulan teşhis ve tedavi hizmetlerinden, muayenehane hekimi ve özel hastanenin müştereken sorumlu olduğu ve özel hastanenin mesul müdürlerinin, her ay sonu itibarıyla tedavi edilen hasta sayısı ve hekim ismini müdürlüğe bildirmesi gerektiği, bu şekilde tedavi gören hastalara ayrıntılı fatura düzenleneceği, yönetmelikte aynı şekilde yer almaktadır.
Profesör Ve Doçentlerin Özel Hastanede Hizmet Verebilme Koşulları:
Özel hastaneler, tabip ve diş tabibi kadro sayıları için ayrı ayrı hesaplanmak şartıyla ve bu kadro sayılarının yüzde yirmisini geçmemek üzere belirlenen sayıda profesör ve doçenti, 2547 sayılı YÖK 36/7 maddesi kapsamında, devlet üniversitesi ile yapacakları kurumsal sözleşme çerçevesinde çalıştırabilecektir. Ancak yönetmelik değişikliği ile profesör ve doçentlerin, özel hastanenin boş uzman kadrosunda görevlendirilmesi için Bakanlıkça komisyon oluşturulması prosedürü getirilmiştir.
Yönetmeliğe göre komisyon;
özel sektör için öngörülmüş il özel oranı,
ilgili uzmanlık branşının ülkemizdeki durumu,
müracaat edilen ilde ilgili branşta milyon kişiye düşen uzman tabip sayısı,
aynı ilde özel sağlık tesislerinde ilgili branşta çalışan uzman tabip sayısı gibi kriterler çerçevesinde değerlendirme yapılacaktır.
Bu kriterlere uygun bulunması halinde, profesör ve doçentlerin özel hastanenin boş uzman hekim kadrosunda çalıştırabilecekleri yeni yönetmelikte düzenleme getirilmiştir.
Vakıf Üniversitesi Kadrosundaki Hekimlerin Özel Hastanede Hizmet Verebilme Koşulu:
Yeni düzenleme ile vakıf üniversitesi kadrosunda bulunan tıp ve diş hekimliği fakülteleri öğretim üyeleri üniversite hastanesi ve iş birliği yapılan özel hastane dışında 1219 sayılı Kanunun 12’nci maddesine uygun olmak kaydıyla özel hastanenin boş uzman hekim kadrosunda çalışabileceği belirtilmiştir.
Sonuç olarak;
Yeni yönetmelik, özellikle muayenehanede hizmet veren ve sayıları 7bin’e yakın olan hekimlerin anayasal çalışma hakkını kısıtlayan bir durum yaratacaktır.
Anayasaya göre; “Herkes, kişiliğine bağlı, dokunulmaz, devredilmez, vazgeçilmez temel hak ve hürriyetlere sahiptir…” (md.12). Anayasal temel haklardan biri de;” Çalışma ve Sözleşme Hürriyeti“dir. (md. 48). Buna göre; “Herkes, dilediği alanda çalışma ve sözleşme hürriyetlerine sahiptir…”. Yine anayasaya göre ”Temel hak ve hürriyetler, özlerine dokunulmaksızın yalnızca Anayasanın ilgili maddelerinde belirtilen sebeplere bağlı olarak ve ancak kanunla sınırlanabilir…” (madde 13)
Serbest çalışan hekimlerin, kadro kısıtlaması nedeniyle, özel hastaneler ile sözleşme yapamayacak olmaları anayasal bir hak olan ” çalışma özgürlüğünün” kısıtlanmasına neden olacaktır. Ayrıca temel haklara yönelik bu kısıtlamanın yönetmelik ile yapılması da hukuken itiraz konusu olacaktır.
Hiç şüphesiz ki bu düzenleme, hastalar açısından da mağduriyete yol açacaktır. Hastanın, ” hekim seçme hakkı” da yeni yönetmelik ile ihlal edilir hale gelmektedir. Muayenehane hekiminin tedavisi altında bulunan birçok hasta, doktoru ile kurduğu güven ilişkisinin devamı gereği, aynı doktorun kendisine cerrahi müdahale uygulamasını talep etme hakkına sahip olmalıdır.
Yönetmeliğin uygulanmaya başlaması ile mesleğini serbest olarak icra eden çoğu hekimin, ameliyat yapacakları hastane bulmaları neredeyse imkansız hale gelecektir. Plastik cerrahi, kadın doğum, KBB gibi, yoğun olarak muayenehane de mesleklerini sürdüren cerrahi branş hekimlerinin en çok etkilenen kesim olacağı şüphesizdir.
Tabip Odaları ve uzmanlık derneklerinin, bu konuyu yargıya taşımaları ve yargıdan bir sonuç alınana kadar “yürütmenin durdurulması” kararı verilmesi, tedavi bekleyen hastalar açısından da önemli olacaktır.
Av. Ayşe Gül Hanyaloğlu
HANYALOĞLU-ACAR HUKUK BÜROSU